7 กันยายน ค.ศ. 1812 ยุทธการที่โบโรดีโน (Battle of Borodino) สงครามชี้ขาดก่อนกรุงมอสโกแตก นโปเลียนที่ 1 แห่งจักรวรรดิฝรั่งเศสบุกไปถึงพื้นที่บริเวณโบโรดีโนเป็นจุดยุทธศาสตร์ 100 กิโลเมตรก่อนถึงกรุงมอสโก จักรวรรดิรัสเซียทำให้รัสเซียตั้งรับอย่างเหนียวแน่นบริเวณนี้โดยการสร้างป้อมค่ายหลังแนวแม่น้ำ
กองทัพรัสเซียวางกำลังแบ่งออกเป็น 2 ชุด ทางด้านเหนือและด้านทิศใต้ ทางด้านทิศใต้ใช้วิธีสร้างป้อมค่ายเป็นเนินสูง ส่วนด้านทิศเหนือวางกำลังรบเบาบางกว่าแต่มีทหารม้าที่โจมตีได้รวดเร็วและพร้อมเข้าตีโอบทางด้านหลังกองทัพฝรั่งเศส อย่างไรก็ตามในระหว่างการสู้การยิงด้วยปืนใหญ่อย่างรุนแรงและการโจมตีรวดเร็วของทหารม้าฝรั่งเศสทางใต้ทิศใต้เพียงจุดเดียวทำให้ทหารรัสเซียเสียขบวนและพยายามเคลื่อนกำลังทางทิศเหนือเข้ามาช่วยตีโอบล้อมแต่ก็ไม่ทันเวลา
เมื่อเห็นว่าทหารฝ่ายรัสเซียตกเป็นฝ่ายเสียขวัญและกำลังถอนกำลัง กองทัพของนโปเลียนที่ 1 บุกต่อเนื่อง การรบในครั้งนี้ทหารรัสเซียเสียชีวิตไปกว่า 45,000 นาย ส่วนทหารฝรั่งเศสก็เสียชีวิตไปในจำนวนไม่น้อยไปกว่ากันเท่าไรนัก เนื่องจากยุทธวิธีการรบในยุคนั้นใช้ทหารจัดแถวยิงปืนเข้าใส่กันในระยะใกล้ ทหารฝรั่งเศสมีขวัญกำลังใจและยังคงสภาพกองทัพที่แข็งแกร่งอยู่ได้จนบุกเข้าสู่กรุงมอสโกแต่ต้องประหลาด ใจเมื่อพบกว่ากรุงมอสโคกลายเป็นเมืองร้าง เนื่องจากรัสเซียใช้วิธีเผาเมืองหนี ทิ้งเมืองร้างไว้ให้ฝรั่งเศส เพื่อรอให้ฤดูหนาวที่โหดร้ายมาถึง
นโปเลียนที่ 1 ตั้งกำลังในกรุงมอสโกอยู่เกือบสองเดือนต้องพบกับความลำบากและต้องคอยดับไฟที่ไหม้กรุงมอสโกอยู่เป็นระยะ ๆ ต่อมานโปเลียนที่ 1 เริ่มเปลี่ยนแผนการโดยถอนกำลังออกจากกรุงมอสโกไปยังเมืองคาลูกา เนื่องจากไม่ได้รับคำขอยอมแพ้จากฝั่งรัสเซีย ในระหว่างถอนทัพฝ่ายรัสเซียลอบดักโจมตีระหว่างเส้นทาง แม้กองทัพฝรั่งเศสของนโปเลียนที่ 1 ยังคงแข้มแข็งชนะจนถึงฤดูหนาว อากาศหนาวที่รุนแรงทำให้นโปเลียนที่ 1 ตัดสินใจถอนทัพกลับฝรั่งเศส
ประมาณการว่าในวันที่ 24 มิถุนายน ค.ศ. 1812 นโปเลียนที่ 1 แห่งจักรวรรดิฝรั่งเศสนำทหารมารบเป็นกองทัพใหญ่กว่า 700,000 นาย แต่ต้องเสียชีวิตและถูกจับไปเกือบ 600,000 นาย เหลือรอดกลับฝรั่งเศสในวันที่ 14 ธันวาคม ค.ศ. 1812 เพียงไม่กี่หมื่นนายเท่านั้น การทำสงครามกับรัสเซียในครั้งนี้เป็นส่วนหนึ่งของสงครามใหญ่ในสมัยจักรพรรดินโปเลียนที่ 1 ของฝรั่งเศส (Napoleonic Wars) สงครามขยายอาณาเขตระหว่างปี ค.ศ. 1803 – 1815 บทสรุปคือความล่มสลายของจักรพรรดินโปเลียนที่ 1
แผนที่การสู้รบยุทธการที่โบโรดีโน
ที่มาของข้อมูล