26 สิงหาคม 1883 ภูเขาไฟกรากะตัว (Krakatoa) ประเทศอินโดนีเซีย เริ่มต้นเข้าสู่ภาวะระเบิดอย่างรุนแรง หลังจากเกิดการระเบิดบางส่วนตั้งแต่วันที่ 20 พฤษภาคมปีเดียวกัน การระเบิดในวันที่ 26 เป็นสัญญาณเตือนคลั้งสุดท้ายการก่อนการระเบิดครั้งใหญ่ในวันต่อมา
ภูเขาไฟกรากะตัวตั้งอยู่บริเวณช่องแคบช่องแคบซุนดา ระหว่างเกาะชวาและเกาะสุมาตรา นักวิทยาศาสตร์บางคนเชื่อว่าก่อนหน้านี้ภูเขาไฟกรากะตัวเคยระเบิดครั้งใหญ่มาแล้วและเป็นต้นเหตุให้เกาะชวาและเกาะสุมาตราแยกออกจากกัน อย่างไรก็ตามยังไม่หลักฐานที่ยืนยันแนวคิดนี้ได้อย่างสมบูรณ์
27 สิงหาคม 1883 ภูเขาไฟกรากะตัวเกิดระเบิดรุนแรงมากที่สุด ปลดปล่อยพลังงานออกมาสุดขีดราวกับใกล้วันสูญสิ้นโลก เสียงระเบิดของภูเขาไฟดังออกไปไกลมากถึง 5,000 กิโลเมตร จากบันทึกของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพได้กล่าวถึงเสียงระเบิดของภูเขาไฟกรากะตัวได้ยินถึงกรุงเทพมหานครแต่ตอนนั้นท่านเข้าใจว่าเป็นเสียงของปืนใหญ่ วันต่อมาท้องฟ้าเหนือกรุงเทพกลายเป็นสีเขียวตลอดทั้งวัน
แรงสั่นสะเทือนของภูเขาไฟในครั้งนี้เท่ากับแรงระเบิดของระเบิดปรมาณูที่ถูกทิ้งลงเมืองฮิโรชิมาในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ประมาณ 12,000 เท่า แรงระเบิดทำให้พื้นที่ 2 ใน 3 ของเกาะกรากะตัวเดิมหายลงไปในทะเล แรงระเบิดมากจนสามารถรับรู้แผ่นดินไหวได้จากทั่วโลก เถ้าถ่านจากภูเขาไฟลอยขึ้นสูงกว่า 30 กิโลเมตรและส่งผลให้อุณหภูมิของโลกลดลงประมาณ 1.2 องศาเป็นเวลานานกว่า 5-10 ปี จึงเข้าสู่ภาวะปกติ
การระเบิดของภูเขาไฟกรากะตัวทำให้เกิดคลื่นยักซินามีสูงเท่ากับตึก 10 ชั้นส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตในเมืองชาวฝั่งทะเลของเกาะชวาและเกาะสุมาตราอย่างน้อย 36,000 คนจากบันทึกของชาวดัตช์ซึ่งในขณะนั้นปกครองประเทศอินโดนีเซียในฐานะผู้ปกครองอาณานิคม นักวิทยาศาสตร์บางคนกล่าวว่าการระเบิดของภูเขาไฟกรากะตัวเป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติที่รุนแรงมากที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติ
ในปี 2004 Donald Olson ศาสตราจารย์ฟิสิกส์และดาราศาสตร์ที่มหาวิทยาลัย Texas State University ได้เสนอทฤษฎีภาพวาดเดอะสกรีม (The Scream) ในปี 1893 อันมีชื่อเสียง ผลงานการวาดของเอ็ดเวิร์ด มุงค์ (Edvard Munch) จิตรกรชื่อดังชาวนอร์เวย์อาจเป็นหลักฐานสำคัญของผลกระทบจากภูเขาไฟกรากะตัวที่ทำให้ท้องฟ้าของยุโรปเปลี่ยนเป็นสีแดงจนน่ากลัว แม้การระเบิดของภูเขาไฟจะผ่านมาแล้วกว่า 10 ปี
ที่มาของข้อมูล
Krakatoa
ครบ 132 ปี การระเบิดครั้งร้ายแรงที่สุดของ ภูเขาไฟกรากาตัว
Volcanic gases can be harmful to health, vegetation and infrastructure
Krakatoa provided backdrop to Munch’s scream
The Blood-Red Sky of the Scream